WHISKY
Whisky, Kelt dilinde, ab-ı hayat ya da hayat suyu anlamına Helen “usquebaugh” ( İskoç Keltçesinde “uisce beathadh”, İrlanda Keltçesinde “uisge beatha”) sözcüğünden gelir.
Whisky, 15. yüzyıldan bu yana ( daha eski de olabilir), tahıl ( hububat) maltının önce mayalandırılıp sonra damıtılması ile üretilir. İskoçya, İrlanda, Kanada ve ABD Whisky en çok üreten ülkelerdir.
Alkol ; nişasta ya da şeker içeren tüm meyve ve sebzelerden, mayalanma ve damıtma yöntemleriyle üretilir. Daha teknik bir anlatımla alkol; nişastanın şekere dönüştürülmesi sonucu, glikoz çözeltilerinin mayalanmasıyla ve mayalanmış özlerinin damıtılmasıyla üretilen sıvıdır.
Mayalanma ( tahammür/fermantasyon) ; Organik maddelerin, kimi mikroorganizmalarca salgılanan enzimler etkisiyle uğradığı değişikliktir.
Damıtma ( taktir/distilasyon) ; Bir sıvının önce buharlaşıp, sonra tekrar yoğunlaştırılarak sıvı haline dönüştürülmesidir. Damıtmak için eskiden basit imbikler kullanılırken, teknolojinin gelişmesine modern endüstriyel imbikler, atmosfer basıncı yöntemi ve vakum yöntemleri kullanılmaktadır.
Damıtma yöntemiyle üretilen içkiler şaraptan ya da mayalanmış meyve, sebze ve nişastalı bitkilerden üretilirler. Brandy, cin, konyak, rakı, rum, tekila, whisky, votka ve bazı likörler gibi.
Yani, whisky hububat maltı mayşesinin fermantasyondan sonra damıtılarak meşe fıçılarda dinlendirilmesiyle elde edilen en az %40 alkol içeren damıtılmış içkidir.
WHISKY YAPILIŞI
Malt, su ile karıştırılarak mayalanmaya bırakılır ve mayalanma sonucunda “wash” (bir tür bira) elde edilir. “wash”ın damıtılmasıyla litrede %80’e ulaşan alkol oranı, su eklenerek genellikle %43’e düşürüldükten sonra, serin yerlerdeki dinlendirme fıçılarına alınır. Dinlendirme süresi birkaç yıl olabileceği gibi, 20 yıldan fazla da olabilir. Dinlendirme süreci bitiminde, alkolün uçucu özelliğinden dolayı, fıçıdaki whisky bir miktar azalır. Whisky üreticilerince, bu azalma meleklerin payı olarak adlandırılır. Daha sonrada şişelenir.
Türkiye’de Tekel tarafından 1957’den bu yana Ankara Viskisi ( 43° ), arpa maltı ve pirinç kullanılarak üretilmektedir.
WHISKY TARİHÇESİ
İskoçya denilince akla ilk Scotch Whisky geliyor. Suyu, toprağı, meşe fıçıları ve üretim yöntemleri ile İskoçya’nın sağladığı tüm kaynaklar whisky’i İskoç kültürünün önemli bir parçası yapıyor. Damıtma sanatının İskoç kıyılarına taşınmasıyla üretilemeye başlayan whisky, bugüne kadar çeşitli maceralar atlatıyor.
15 yüzyılda İskoçya’da whisky damıtımı için sadece üst sınıfa izin veriyor. Ancak böyle bir sınırlama evlerde whisky damıtımının önüne geçemiyordu. Whisky’nin yaygınlaşmasıyla evlerdeki bakır imbiklerde whisky üretimi köy ve kasabalarda bir yaşam biçimi haline geliyor. Zaman içinde İskoç içkisi İngiltere’ye yeni bir lezzet olarak ulaşıyor. Whisky tadı İskoçya dışına yayılmaya başlıyor. 1700’lerin sonlarında İskoç whisky’si İngiltere’de o kadar çok tüketilmeye başlıyor ki, cin üreticileri lobisi tarafından hızı kesilmeye çalışılıyor. Fransa ile yapılan savaş sırasında üç katına çıkan vergiler whisky üreticilerinin “yeraltına” inmesine sebep oluyor. Kaçak imalat ve satış, whisky ‘e asi İskoç ruhu katıyor. 1823’te vergilerin düşülmesi ve yeni düzenlemelerle yasal whisky üretimi tekrar başlıyor.
Avrupa kültürünün ivme kazandığı 1800’lü yıllardaki endüstriyel gelişmeler whisky damıtıcılarını da özendiriyor. Aeneas Coffey’in icadı kolonlu imbiklerde 24 saat sürekli damıtım yapılabiliyordu.
1800’lerde kadar sadece arpa maltından damıtılan İskoç whisky 1860’da harmanlanmaya başlanıyor. Whisky harmanlamada genellikle en fazla iki ya da üç çeşit tahıl whisky, zaman zaman 40 çeşide varan malt whisky kullanılır. Her maltın bir diğerinin “sivriliğini” yumuşattığı düşünülür, ve harmanın sonunda ortalama bir tat elde edilir.
Whisky harmanlamadan sonra hemen şişelenmez, tatlarının birbirine iyice karışması için birkaç ay daha fıçılarda dinlendirilir. “Evlenme Süresi” denilen bu arada meşe fıçıların kokusu da viskiyle harmanlanır. Sonra suyla alkol derecesi yüzde 40-43’e indirilerek filtre edildikten sonra şişelenir. Şişe üzerinde yazan whisky tarihi harmana giren en genç whisky tarihidir.
İskoç whisky ilk kez ne zaman damıtıldığı bilinmemektedir. Jared Diamond “Tüfek Mikrop Çelik” kitabında elde ettiği verileri şöyle yazmıştır: “Malt MÖ Çin’de damıtılıyordu ve bu elde edilen yakıcı sıvı ilaç olarak kullanılıyordu. İngilizlerin Çin’e yaptıkları bir seferde bu sıvıyı içki olarak kullandıkları ve ilkelerine getirdikleri söylenebilir”. Damıtma sanatının Britanya’ya ne zaman geldiği büyük bir sır olarak kalmıştır. Kesin olarak bilinen ise Antik Keltler bu sanatı uygulamışlar ve elde ettikleri sıvıya da “Uisge Beatha” ( Hayat Suyu ) adını vermişlerdir.
Yorgun bedenleri canlandırması, soğuk algınlığına iyi gelmesi ve morali yükseltmesi Keltler tarafından Tanrı’nın bir armağanı olarak kabul edilmiştir. Ne zaman ve nasıl gelmiş olursa olsun,İskoçlar damıtma sanatında mükemmelliğe ulaşmışlar, böylece doğa tarafından cömertçe bağışlanan kaynakları kullanarak yörenin tarihine, kültürüne , geleneklerine işlemiş olan bugünkü whisky’i elde etmişlerdir.
İskoçya’da kayda geçmiş en eski damıtım 1494 tarihini taşır. Bundan 516 yıl önceki maliye kayıtlarında “Keşiş John Cor’a hayat suyu yapmak için 8 ölçek malt” notu bulunmaktadır. Bu miktar 1.500 şişe yapmak için yeterlidir. Böylece anlaşılıyor ki o dönemde damıtma işlemleri için gerekli donanım bulunmamaktaydı. Ne var ki, kullanılan ilkel aletler ve bilimsel uzmanlığın olmaması nedeniyle elde edilen içki bazen zararlı bile olabiliyordu. Zamanla damıtma metotları gelişti ve 16.-17. yüzyıllarda büyük ilerlemeler sağlandı. Bu arada manastırların da kapanması gelişmeyi hızlandırdı. İşsiz kalan rahipler manastırların dışında hünerlerini göstermekten başka çıkar yol olmadığından whisky işine daldılar. Böylece damıtma bilgisi büyük hızla yayıldı. Whisky o dönemde sağlığın korunması, hayatın uzanması, çiçek hastalığı, felç, kolit ve diğer birçok hastalığa karşı doktorlar tarafından da tavsiye edilerek reçetelere yazılıyordu. İskoçlar beşikten-mezara kadar whisky‘i benimsediler. İskoç yaşantısının vazgeçilmez bir parçası haline gelen whisky uzun ve soğuk kış aylarında canlandırıcı olarak kullanılırdı, misafirlere sunuldu ve sosyal yaşantısının dostluk simgesi oldu. Gittikçe artan bu popülerliği sonunda İskoç Parlamentosunun da dikkatini çekince, 17. yüzyılın sonunda malt ve whisky’e ilk vergiler kondu. Oranlar gittikçe arttırıldı, vergi memurları acımasız davranıldı. 1707 yılında İngiltere ile birleşme anlaşması gerçekleştiğinde askerler yöredeki isyankar kavimler üzerine yürüdü. Damıtıcılar vergilerden kaçmanın çaresini yeraltına inmekte buldular. Maliye deneticileri ile kaçak içki üreticileri arasında uzun ve zaman zamanda kanlı mücadele böylece başladı.
Yasalar hem yazılış dili ve hem de kısıtlayıcı katı kuralları yüzünden kaçak imalatçıklara son derece yabancı geliyordu. İskoç halkı kurallara uymamayı o kadar benimsemişti ki, ahlaki bir rahatsızlık duymadığı gibi bunun normal bir işlem olduğuna inanıyordu. 150 yıl süresince Kirk rahipleri kiliselerdeki mihrabın altına büyük depolar yaptırdılar. Hatta kaçak içki tabutların içinde taşınarak istenen yere rahatlıkla götürülüyor, maliye denetçilerinden kaçmak için akla gelen bütün yollar deneniyordu.
1777 yılında Birleşik Krallık’ta Edinburg şehrinde sadece 8 ruhsatlı damıtımevi vergi verirken 400 kaçak imalathane sahiplerinin kişisel çıkarlarına hizmet veriyordu. Bu sayı İskoçya’nın yine de dağlık yöreleri ve adalardaki kaçak imalathanelerin sayısına göre çok azdı. Kaçak imalathaneler tepelerin girinti-çıkıntılarına kurnazca yerleştirilerek gözlerden gizlenmişti. Tespit edilemeyenlerden biri dumanı toprak altından 65 metrelik bir boru ile köydeki evlerden birinin bacasına gönderiyordu. Bazıları da imbikleri gece çalıştırıyor, böylece karanlıkta duman görülemediğinden imalat sürdürülüyordu.
Bu karışık ortamda kendisi de geniş topraklarında İskoçya’nın en iyi kaçak whisky’sini üreten Gordon Dükü Lordlar Kamarasına bir teklif götürerek hükümetin resmi olarak whisky üretimini kazançlı bir hale getirmesini istedi. 1823 yılında çıkarılan kanunla 10 pound ruhsat ücreti ve galon başına da belli bir ödeme tespit edilerek bugünkü İskoç whisky‘si endüstrisinin temelleri atılmış oldu. Yasayı izleyen 10 yıl içinde kaçakçılık tamamen ortadan kalktı. Bugün mevcut olan imalat hanelerden çoğu eskiden kaçakçıların kullandığı yerlerde bulunmaktadır.
Ayrıca yasa dışı iki gelişmede İskoç whisky’ciliğinin ilerlemesinde büyük rol oynamıştır. 1831 yılında Aeneas Coffey kendi adını verdiği bir imbiği icat etmiş ve bu sayede damıtma işlemlerinin kesintisiz yapılmasını sağlamıştır. Böylece bakır imbiklerde üretilen malt whisky’den daha farklı ve daha az yoğun bir ürün olan tahıl ve whisky’si üretimi de gerçekleşmiştir. Bu icat 1860 yılında Andrew Usher Co. Şirketi tarafından malt ve tahıl whisky‘sinin ilk defa karıştırılarak daha hafif bir whisky elde edilmesinde kullanılmıştır. Böylece İskoç whisky‘sinin pazarlarının gelişmesinin yolları açılmıştır.
İkinci gelişme ise büyük bir tesadüf ve felaket sonun gerçekleşmiştir. 1880’lerde Fransa’nın bağları asma biti salgınıyla mahvolmuş, birkaç yıl için mahzenlerdeki şarap ve brandy stokları tükenince İskoçlar hemen bu fırsatı değerlendirmişler, Fransız sanayinin kendini toparlamasına kadar geçen yıllar boyunca İskoç whisky‘si brandy’nin yerine birinci derecede tercih edilmiştir. Özellikle blended whisky pazarı ele geçirilmiş, Amerika’daki içki yasağını, ekonomik buhranları atlatmış ve bugün kü konumuna gelmiştir. Uluslararası piyasalarda “Scotch Whisky” ilk tercih edilen içecek olup, bu ününü 200 ülkeye yapılan ihracatla sürdürmektedirler.
1.SCOTCTH WHISKY
Yalnızca İskoçya’da üretilen, damıtılan ve olgunlaştırılan whisky “Scotch Whisky” olarak adlandırılabilir. Doğal bir içki olan whisky İskoçya’nın zengin doğal kaynaklarından yararlanılarak elde edilir. Altın renkli arpa ve buğday, kaynak suları ve serin, temiz hava üretimin ana elemanlarıdır. İskoç whisky’sinin yapımı ve yaşlandırılması kuşaktan kuşağa aktarılarak geliştirilmiştir. İmalathanelerin bulunduğu yerler konum olarak hem doğal kaynakların yakınında ve hem de nefes kesici güzellikteki manzara karşısındadır.
İki çeşit Scotch Whisky vardır:
a - Malt Whisky
Esas olarak blended whisky’lerin yapımında kullanılır ve az miktarda ”single malt” olarak şişelenir. Son yıllarda piyasada malt whisky’e oluşan talep yüzünden bu oran giderek artmaktadır.
b - Grain Whisky
Meşhur karışımları meydana getirmek için maltla karıştırılır. Az miktarda da “Single Grain” olarak şişelenir.
ÜRETİM ŞEKLİ :
İskoç malt whisky, malt edilmiş arpa, su ve mayadan elde edilir. Üretiminin ilk basamağı arpanın maltlanmasıdır. Arpa bunun için 2-3 gün su dolu tanklarda bekletilir. Sonra maltlama alanlarına serilerek filizlenmeye bırakılır. İstenen uzunluk sağlanınca kurutma işlemine geçilerek filizlenme durdurulur. Her imalathanenin karakteristik özelliği papoda cinsi bacalarıdır. Kurutma işleminde yakıt olarak “peat” denilen fosilleşmiş bitki topakları kullanılır. Modern yakıtların yanı sıra yörede bol olan peat yanması sırasında çıkan duman yerde döşeli olan tel ızgaralardan yukarı süzülerek arpayı kurutur. Bu arada içkinin karakteristik özelliğine belirgin bir aroma katar. Kuruma sırasında “malt” gevrekleşir. İri taneli arpa öğütüldükten sonra sıcak suyla karıştırılır. Bu işlem arpanın içindeki nişastayı açığa çıkararak “wort” denilen şekerli bir sıvıya dönüştürülür. Daha sonra fermantasyon kazanlarına aktarılarak maya ilave edilir ve işlem sonucunda şekerli wort ham alkol haline gelir. Bu da aroma ve tat olarak ekşi birayı adlandırır.
Bundan sonra sıra kuğu boyunlu bakır imbiklerde damıtma işlemine gelir. Malt whisky önce büyük, daha sonra da küçük imbiklerde olmak üzere iki kez damıtılır. İmbiklerde fermente edilmiş sıvı yavaş yavaş ısıtılarak alkolün buharlaşması sağlanır. Buhar kuğu boynuna doğru yükselir ve en üst noktada yoğunlaştırıcılarda tekrar sıvıya dönüşür. Damıtma sırasında ilk ve son kısım ikinci kez damıtılırken göbek denilen orta kısım ayrılır.
İskoç tahıl whisky’si buğday ve mısırdan yapılır. Önce basınç altında pişirilerek içindeki nişastanın fermente edilebilecek şekere dönüşmesi sağlanır.Bundan sonra tahıllar belirli bir oran dahilinde maltlı arpa ve sıcak su ile karıştırılarak “wort” adı verilen şekerli sıvı elde edilir. Fermente edildikten sonra iki sütunlu ve kesintisiz çalışan “Coffey” imbiklerinde damıtılır.
Damıtma sırasında alınacak orta kısmın ne kadar olacağı ya da ilk ve son kısmın ne kadarının ikinci kez damıtmadan geçirileceği kararı damıtım uzmanının işidir. Bundan sonra ister malt ister tahıl olsun whisky özel meşe fıçılara alınarak serin ve karanlık depolarda bekletilir. Fıçıların nitelikleri çok önemlidir. Çünkü whisky bekleme süresince tahtadan renk ve karakterlerini alır. Bazı fıçılar daha önce içlerinde “Matura oloroso”, “Fino” ya da “Amontillado” sherry ( şeri) lerin dinlendirilmişlerinden seçilirken bazıları “Bourbon” fıçısı ya da yeni yapımdan olabilir. Yıllandırma da hangi fıçının kullanılacağı kararını verecek kişi “Master Blender”dir. Bir whisky’i resmi olarak Scotch whisky denilebilmesi için yıllandırma süresinin 3 yıl olması şart. Ne var ki üreticiler bu sınırı aşarak 5 - 15, 20-25, hatta bazen daha da uzun sürenin dinlendirme için geçmesini beklerler. Depoların bulunduğu yerdeki İskoçya’nın havası meşe fıçılarındaki whiskye etki ederek ona bölgenin karakterini de vermiş olur. Dinlenme sırasında her yıl belirli miktardaki whisky fıçıdan eksilir, üreticiler buna kendi aralarında “Melek Hakkı”der.
KARIŞIM SANATI (Blended Whisky)
İskoçya’da üretilen whisky’nin büyük oranı “belended” karışımı harmanlanmış whisky’dir. Bu konuda uzmanlaşan kişilere büyük görev düşmektedir. “Single malt” ve “single Grain” viskilerinin karıştırılması son derece karmaşık ve zorlu bir uğraş gerektiğinden bu konudan “Master Blender” sorumlu bulunmaktadır. Bir orkestrayı yönetmeye benzeyen “karıştırma sanatı” sırasında nasıl orkestranın her bir elemanı iyi, parlak ve başarılı olsa da onların tek tek özelliklerinin birleştirilmesini biri sağlıyorsa, whisky karışımında da birinin yönetimi sağlaması gerektiği açıktır.
Bir karışımın 15-50 arasında değişik yaşlarda ve değişik single malt whisky’den elde edildiği düşünülürse Master Blender “Baş harmancı”nın görevinin ne kadar zor olduğu daha iyi anlaşılacaktır. Öyle ki; içene alıştığı tadı sürekli sunmak görevinde olmanın sorumluluğu içindeki kişi formüllerini herkesten gizler. Karışımda son noktaya ise “Hassa Burun” koyar. Uzun yıllar verilen emeklerin ve geliştirilen koku alma duygusunun “ Koklama Sanatına” dönüştüğünün de göstergesidir. Bu uygulama Karışım, lale biçimli üst kısmı daralan kadehlere bir miktar suyla konduktan sonra “Master Blender” in burnuna emanet edilir. Bu işlem sırasında hangi whiskylerin birbirleriyle uyuşacağı ya da çakışacağı saptanır. Malt ve tahıl whisky’leri öyle karıştırılır ki, tek tek güzel ve değerli özelliklerin ortaya çıkması gerçekleştirilir.
Single malt whisky’lerin seçimi başlangıç için oldukça önemlidir. Çünkü İskoçya’da yayla, ova ve ada kesimlerinde 100’den fazla imalathane gerek malt ve gerekse grain whisky yapar. Seçim sırasında hangi imalathanenin hangi ürününün ya da hangi yaştaki whiskynin ne miktarda kullanılacağı kararı Master Blender’indir. Bunun için iyi bir kütüphane, hassas burun, bütün ürünlerin tanınması gerekiyor. Ayrıca belirli bir single malt whiskyde karışım sırasında doğabilecek değişikliklerin depo ve fıçı faktörünün etkilerinin iyi değerlendirilmesi şarttır.
Bu yüzden “Karışım Odaları” son derece güvenliklidir. Bu güvenlik koruma açısından değil de, hava açısından. Bardaktaki viskinin, dış ortamdan gelecek kokularla bozulmaması gerekir. İşlem o denli özen ister ki; “Karışım uzmanları” after shave sürmez. Pipo ve sigara kullanmazlar. Sağlığına da önem veren bu kişilerin nezle olmaya da hakları yok gibidir, çünkü koku almazlarsa görevlerini yapamazlar.
İskoç whisky endüstrisi o kadar gelişmiştir ki, her imalatçı ve blender birbirleriyle dosthane ilişki içindedir. İlişkiler çok güçlü ve güzeldir. Koklama işlemi yaşlandırma süresince de sürdürülür. Kullanıma hazır olana kadar bekletilir ve her fıçıdan bir örnek karışım uzmanına getirilir. Tek tek koklanır ve bazı fıçılar bir araya getirilerek büyük tanklara pompalanır. Ardından yeniden meşe fıçılara doldurularak 6-8 ay bekletilir. “Evlenme” denen bu işlem sırasında geçen sürede whiskyler kendi aralarında uyum sağlar. Baş karıştırıcı tekrar koklar ve istenen ürünü elde ettiğine karar verirse şişeleme işlemine geçilir.
Üretim Bölgeleri:
Scotch whisky üretildikleri bölgelere göre 4’e ayrılır. Özellikleri ise şöyle özetleyebiliriz.
a- Islay Malt : Islay İskoçya’nın batı sahili açıklarında yedi içki imalathanesine ev sahipliği yapan küçük bir adadır. Sıkla şiddetli rüzgarlara , yağmurlara, ve su taşkınlarına maruz kalır. Hafif tuzlu olan arpanın hazırlandığı malt evlerinde doğal yakıt peat kullanılır. Whisky olgunlaşmaya bırakıldığı imalathaneler dalgalarla dövülür. Bunun sonucunda Islay whisky’lerinin tuzlu ve sert bir tadı olur. Maltlandırma işlemi sırasında daha az fosilleşmiş yakıt kullanılmasına ve içki doğal şarlarından korunmasına rağmen, whisky’nin tuzlu olduğuna da rastlanır. Nasılsa içimi daha rahattır.
b - Hingland Malt : Hingland bölgesi, coğrafi olarak Scotch Whisky’nin üretildiği “En geniş alandır” Kayalık arazi, değişen iklim ve sahillerin özellikleri whisky’nin geniş bir yelpazede çeşitlilik göstermesini sağlar. Grup olarak bu whisky’ler kuru ve serttir. Hafif bir duman kokusu taşırlar. Kuzeyin uç sahillerinde denizin etkisiyle whisky’ler baharatlıyken , kuytuda kalan doğu sahillerinde ve iç bölgelerde meyva aroması daha baskın çıkar.
c - Lowland Malt : Lowland tipi whisky’ler İskoçya’nın güneyinde, haritada Dudee ve Greenock arasında kalan bölgede üretilir. Bu bölge Hingland dan daha az kayalık olup, iklimi de nispeten yumuşaktır. Temel karakteristikleri yumuşaklık , tatlılık ve rahat içimli oluşlarıdır.
d - Spyside Malt : Bu bölgede Spey ırmağı boyunca, Hingland bölgesinin doğusuna uzanır. Skotch whisky’nin en çok imal edildiği yer burasıdır. Bölgede çok sayıda ırmak ve her ırmağın kenarında da imalathaneler bulunur. Whisky’lerin üretildiği şartların zorluğuna göre sınıflandırılır. Granit kayalıklarının üzerinden akan , topraklardan süzülen sular, whisky’e dumanlı bir tat verir. İç bölgelere doğru gidildikçe daha belirgin bir yumuşaklık ve zarafet göze çarpar.
GRAIN WHISKY’NİN PÜF NOKTALARI
Granin whisky’ler, Skotch whisky’lerin kalbini oluşturur. İskoçya’nın alçak bölgelerinde yer alan imalathaneler, kuzey Hingland’taki bir istisna hariç, dev boyuttadır. Fakat ürünler yine aynı kalitededir. Malt edilmiş arpanın mısır veya unla karıştırılması içkiye incelik katar. Bu incelik de Grain whisky’nin her çeşidinin 30-50 çeşit “Single Malt whisky” ve markalı bir Skotch whisky’le karıştırılması demektir. Sonuçta çiçeklerden, meyvelerden ve aromalardan oluşan muhteşem bir lezzet elde edilir.
ÜNLÜ MARKALARA ÖRNEKLER VERECEK OLURSAK:
| Scotch Whisky | Blended Whisky |
|
|
Bu markalar dünyaca ünlü markalardır. Tadını en çok beğendiğim whisky’ler arasında yer alan ve tatma şansım olmuş markalardır.
İskoç whisky’lerinin özelliği, kullanılan su, dinlendirme fıçıları ve üretim tekniği dışında, arpa maltının hazırlanması sırasında, turba odununun isi malta geçtiğinden whiskynin hafif is kokması ve tatta da is kokusunun hissedilmesidir.
2. IRIS WHISKY ( İrlanda Viskisi )
Üretimi İrlanda’ya ait bir whisky türüdür. İrlanda whiskyleri malt hazırlanması sırasında, İskoç viskilerine oranla, ateşte fazla kalmadığından is kokusu taşımaz. Başka tahıllarla karıştırılır ve İrlanda whiskylerinin yoğunluğu diğer whiskylere oranla daha azdır.
%50 maltlanmış, %30 maltlanmamış arpa, %10 yulaf, %10 çavdar ve buğdayın kullanıldığı İrlanda whiskylerinin üretim tekniği de İskoç whiskyleri gibidir. Ne var ki bütün fark ayrıntı da gizli. Çünkü İrlanda whiskyleri İskoç whiskyleri gibi 2 değil 3 kez damıtılır ve 3 yıl değil 4 yıl meşe fıçılarda dinlendirilir.
Dinlendirme sırasında İskoç malt whiskylerinde olduğu gibi daha önce sherry yıllandırılmış fıçılar kullanılır. Damıtma sırasında peat yerine kömür kullanıldığından is kokusu da yoktur.
Ünlü Markalar
- Bushmills
- Jameson
- Pady
- Porer Jhon
3. AMERİKAN VİSKİLERİ ( Bourbon Whisky )
Bourbon Amerika’da Whisky adıyla üretilen ve en az %51 oranında mısır içeren bir tür whisky’dir.Bourbon yalnızca Kentucky eyaletinde üretilir. Bourbon en az 2 yıl yeni meşe fıçılarda dinlendirilir.
Bir diğer türü de Rye whisky'dir. Rye whisky’nin üretiminde %51 çavdar kullanılır. Corn olanı ise %80 mısırdandır. Ve en az 2 yıl dinlendirilir. Blended; arpa, mısır ve çavdar karışımından elde edilir, ardıç fıçılarda dinlendirilir.
Ünlü Markalar
| - Jack Daniel’s Tennessee -Old Forester -Jeam Beam |
4. KANADA Viskisi (Canadian Whisky)
Kanada whisky’si , mısır, çavdar, buğday, ve arpadan üretilir. En çok çavdar kullanılmaktadır. Karışım olarak üretilenlerinin oranları %50 yi geçmez. En az üç yıl dinlendirilir. Çavdar alanı Rye whisky olarak ifade edilir. Genellikle piyasaya sürülenler 6 yıllıktır.
Ayrıca kanada whisky’sinin ilk kez 19.yy Britanyalı ve Avrupalı göçmenler tarafından üretildiği sanılmaktadır.
Ünlü Markalar
- Canadian Club
- Corby’s
- Seagram’s
ÜRETİLDİĞİ MADDE VE KARIŞIMA GÖRE WHISKY TÜRLERİ
Whisky üretildiği madde ve karışım duruma göre farklı isimler almaktadır. Bunlar ;
1 - Malt whisky: Sadece arpa maltından üretilen whisky’e denir. Likör whisky olarak da ifade edilir.
A - Single Malt : Tek firmanın karışık olmayan tek cins ürünü olan whisky’dir.
B - Pure Malt : Farklı üretim malt whisky’lerin karışmasından üretilen whisky’dir.
2 - Blended whisky : Belirli oranda malt ve grain whisky’lerin karışımından elde edilen whisky’dir. Çeşitli malt whisky’lerin harmanlamasından elde edilen whisky’e denir. Karışımın oranları genellikle değişir. Hangisinden ne oranda kullanılacağını ancak uzmanlar belirler. Örneğin Scotch whisky’ler, genellikle “blended” viskilerdir. Açık yapılı ve daha az aromatiktirler.
3 - GRAIN WHISKY : Genellikle %70-80 malt, mısır ve çeşitli tahılların bir miktarda arpa maltının kullanılarak üretildiği whisky’dir.
4 - RYE WHISKY : Üretiminde %51 çavdar kullanılan whisky türüdür.
5 - CORN WHISKY : Üretiminde %80 mısır kullanılan whisky’lere denir.
Whisky’lerle İlgili Bazı Teknik Terimler
Bonded Whisky : Uzun yıllar dinlendirilmiş ve kontrollü şekilde şişelendikten sonra mühürlenmiş whisky’dir.
Straight Whisky : %51’den fazlası tahıl whisky’lerinden olan yalnız tek bir fabrikanın ürünü olan whisky’dir. RYE - çavdar, CORN-mısır ve buğday viskileri bu gruptandır. Yüksek yapılı ve aromatiktir.
Light Whisky : Yeni damıtılmış ve fıçılarda yaşlandırılmış whisky’nin ilk halidir. Nature spirits de denmektedir. Oldukça açık renkli, düşük aromalı ve genelde blended whisky yapımında kullanırlar.
Prof : Whisky lerde alkol derecesini gösterir. İki Prof : bir derece alkolü belirtir.
Whisky Servis Şekilleri
Whisky kendi adıyla anılan bardakta servis yapılır. Genel olarak da konukların tercihlerine göre farklı şekillerde sunulurlar. Yaygın olan whisky servis şekilleri şöyle sıralanabilir.
1 - Sek whisky : Whisky uzmanları, whisky’nin hiçbir içecekle karıştırılmadan sek olarak buzsuz içilmesi halinde gerçek tadını vereceğini, buzun içkiyi bozduğunu iddia etmektedirler. Bu şekilde içildiğinde whisky bardağına 3-4 cl. İçki soğutulmuş olarak servis edilir. İskoçlar genelde bu şekilde içmeyi tercih etmektedirler.
2 - On The Rocks ( Buzlu Whisky ) : Whisky 3 veya
4 cl olarak 3-4 parça küp buz ile On The Rocks bardağında ( kısa ve dibi kalın bir bardakta ) sunulur. On The Rocks , zaten kelime anlamı olarak buz üstünde anlamına gelmektedir. Whisky’yi bu şekilde daha çok Amerikalılar tercih etmektedirler.
3. Soda ve Gazozlar İle : Whisky tumbler bardağına (on the rocks bardağına benzer farkı hacim bakımından biraz daha büyük olmasıdır.) 3-4 cl whisky ve üzerine arzuya göre soda kola ve su konarak hazırlanır. Yine arzu edilirse birkaç parça küp buz konur. Whisky’ler servis edilirken arzuya göre yanında çikolata verilebilir.
Whisky birkaç şekilde servis edilebilir.
- Bunlardan ilki whisky’nin bardan alınmasıdır. Whisky 3-4 cl olarak bardağa konulur. Bardak tepsiye alınıp konuğa servis edilir.
- İkinci yöntem ise, şişede getirilir. Beraberinde getirilen bir bardak konuğa boş olarak sunulur. Şişeden whisky dökülerek servis tamamlanır.
- Üçüncüsü de, whisky soda ve gazozlarla içildiğinde uygulanır. Bu durumda whisky konmuş bardak buz ve soda veya gazoz masaya tepsi ile getirilir. Whisky servis edilir. Açılan soda veya gazoz şişesinden whisky bardağına servis yapılır veya konuğun arzusuna göre şişe bardağın sağına bırakılır.
Whisky bir çok ünlü kokteylde de ana içki olarak kullanılmaktadır. Bunlardan en çok bilinenleri şöyle sıralayabiliriz: Old Fashion, Whisky Sour, Manhattan, Brooklyn, vb. daha bir çok karışımda ana içki olarak kullanılır.
ÜNLÜ KOKTELYLERE ÖRNEKLER
Wisky Sour
- 4 cl Rye veya bourbon whisky
- 3 cl limon suyu
- 1 cl şeker şurubu
Manhattan
- 6 cl Rye whisky
- 3 cl kırmızı cinzano
- 1 atım angustura bitter
Old Man
- 4 cl canadian whisky
- 4 cl kırmızı cinzano
- 2 damla anisette (veya Rakı)
Afiyet olsun
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder